บันทึกการเรียนรู้ครั้งที่ 13
วันพุธที่ 4 เมษายน พ.ศ.2561
นำเสนอคำคมเกี่ยวกับการบริหาร
การจัดตั้งสถานพัฒนาเด็กปฐมวัย
โครงการขอจัดตั้งสถานศึกษาระดับปฐมวัย
(ฟอร์มโครงการจัดตั้งโรงเรียน)
หลักการและเหตุผล ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
วัตถุประสงค์
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ข้อมูลพื้นฐานของสถานศึกษา
1. ข้อมูลทั่วไป
ชื่อสถานศึกษา..............................................................................................................................
ตั้งอยู่เลขที่.........................ถนน...............................ตำบล...................อำเภอ................................
จังหวัด...........................................รหัสไปรษณีย์.............................โทรศัพท์..................................
โทรสาร................................email..............................................website...................................
สังกัด.........................................................................................................................................
แผนที่โรงเรียน
อาณาเขต ทิศเหนือ
ทิศตะวันออก
ทิศตะวันตก
ทิศใต้
สัญลักษณ์ประจำโรงเรียน
ประวัติโดยย่อ คำขวัญ และวัตถุประสงค์เฉพาะของโรงเรียน
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ปรัชญาของโรงเรียน
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
วิสัยทัศน์
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
คติพจน์ของโรงเรียน
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ปณิธานของโรงเรียน
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
พันธกิจ
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
2. ข้อมูลด้านการบริหาร
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
3. ข้อมูลเกี่ยวกับนักเรียน
เปิดสอนตั้งแต่ระดับ...............................................ถึงระดับ.................................
การศึกษาปฐมวัย
จำนวนนักเรียนทั้งหมด ...................คน มีเด็กพิเศษ ........................คน
อื่นๆ...........................................................................................................
4. ข้อมูลครูและบุคลากร
การศึกษาปฐมวัย
สัดส่วนของจำนวนนักเรียน : ครู.........................................................
สัดส่วนของจำนวนนักเรียน : ห้อง......................................................
มีจำนวนครูครบชั้น ครบชั้น ไม่ครบ ในระดับชั้น.................................
อื่น ๆ....................................................................................................
5. ข้อมูลดานอาคารสถานที่
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
6.ข้อมูลด้านงบประมาณและทรัพยากร
งบประมาณ (รับ-จ่าย)
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
7. สภาพชุมชนโดยรวม
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
8. โครงสร้างหลักสูตร
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
9. แหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นและการใช้
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
10. ผลงานดีเด่นในรอบปีที่ผ่านมา
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
กระบวนการนิเทศแบบกัลยาณมิตร
ความหมายการนิเทศ
จุดมุ่งหมายของการนิเทศ
เนื้อหาสาระในการนิเทศ
กระบวนการนิเทศแบบกัลยาณมิตร
ความมุ่งมั่นในการบริหารจัดการด้านวิชาการในการปฏิรูปการเรียนรู้นั้น ทุกคน ทุกฝ่ายนับเป็นองค์ประกอบสำคัญ การเป็นเพื่อนร่วมทางที่จะเดินไปด้วยกัน อย่างไว้ใจและเชื่อว่าจะชี้แนะช่วยเหลือซึ่งกันและกันได้ให้ก้าวไปในทางที่ถูกต้องด้วยน้ำใจมิใช่อำนาจ คือ หนทางแห่งกัลยาณมิตร นักวิชาการ นิเทศ ได้กล่าวเกี่ยวกับการนิเทศที่คำนึงถึงฐานวัฒนธรรมไทยว่า
ความเป็นกัลยาณมิตรเป็นกุญแจทองที่จะไขเปิดประตูแห่งความเป็นมิตร
ความอ่อนน้อมถ่อมตน ยังเป็นคุณสมบัติที่คนไทยทุกคนยอมรับ
ความจริงใจเป็นเครื่องหล่อลื่นสัมพันธภาพ
ความมีน้ำใจ เป็นหยดทิพย์ที่ทำให้จิตใจชุ่มชื่นบาน
การใช้คำพูดที่สุภาพ จริงใจสม่ำเสมอเป็นเครื่องส่งเสริมความรู้สึกที่ดีต่อกัน
กัลยาณมิตร ๗ ประการในการนิเทศ
- ปิโย - น่ารัก สบายใจ สนิทสนม ชวนให้อยากปรึกษา
- ครุ - น่าเคารพ ประพฤติสมควรแก่ฐานะ อบอุ่น เป็นที่พึ่งปลอดภัย
- ภาวนีโย - น่ายกย่อง / ทรงคุณความรู้ /ภูมิปัญญาแท้จริง และหมั่นปรับปรุงตนอยู่เสมอ
- อตตา จ - รู้จักพูดให้ได้ผล รู้จักชี้แจงให้เข้าใจ รู้ว่าควรพูดอะไร อย่างไร เป็นที่ปรึกษาที่ดี
- วจนก ขโม - อดทนต่อถ้อยคำ พร้อมที่จะรับฟังคำปรึกษา / คำถามคำวิพากษ์วิจารณ์
- คมภีรญจ กถ กตตา - แถลงเรื่องลึกล้ำได้ อธิบายเรื่องที่ยากให้ง่ายได้
- โน จฏฐาเน นิโยชเน - ไม่แนะนำเรื่องเหลวไหล แนะไปในทางเสื่อม
องค์ประกอบของกัลยาณมิตร
- ให้ใจ - การปฐมนิเทศสร้างความเข้าใจร่วมกัน
- ร่วมใจ - การร่วมคิด ร่วมทำงาน แลกเปลี่ยนรู้ซึ่งกันและกัน
- ตั้งใจ - เป็นการร่วมกันสร้างสรรค์คุณภาพในการทำงาน
- มุ่งมั่นสู่เป้าหมายร่วมกัน
- ช่วยกันแก้ปัญหา
- ถือว่าผลงานคือคุณภาพของผู้เรียน
4. เปิดใจ - การวัดและประเมินตนเอง ประเมินผลงาน
- ประเมินผลการพัฒนาการอย่างเที่ยงตรง
- ปราศจากอคติ
กระบวนการกัลยาณมิตร
- ไม่มุ่งเน้นปริมาณ - เน้นความชัดเจนของขั้นตอน วิธีการ
- สานพลังอาสา - เริ่มที่ศรัทธา / อาสาสมัคร / ไม่ใช่การสั่งการ
- เสวนาร่วมกัน - ใช้อปริหานิยธรรม ๗
- หมั่นประชุมเป็นเนืองนิตย์
- พร้อมเพรียงทำกิจที่พึงทำ
- ปฏิบัติตามหลักการที่วางไว้/สิ่งใดดีอยู่รู้รักษา
- ศรัทธา ยอมรับนับถือกันและกัน
- ไม่บังคับ /ไม่ห้ำหั่น /ลุแก่อำนาจบังคับบัญชา
- พัฒนาไปตามสภาพจริงของสถานศึกษาที่เป็นเรื่องชัดแจ้ง
- คุ้มครองเสริมแรง ห้ำกลังใจ
4. สร้างสรรค์ความเป็นมิตร - ชักชวนให้ร่วมกันพัฒนา
5. ฝึกคิดมุ่งมั่น - มีความเพียร อดทน รู้จักใช้เหตุผล
6. ทุกวันปฏิบัติ - ทำอย่างต่อเนื่อง
7. จัดทำบันทึกแนวทาง - รู้จักสังเกตแล้วบันทึก
ปัจจัยเกื้อหนุน ๔ ประการ
- องค์ความรู้
- แรงหนุนจากต้นสังกัด
- ผู้บริหารทุกระดับ
- บุคลากรทั้งสถานศึกษา
บทบาทของผู้บริหารในการนิเทศ
กระบวนกัลยาณมิตร เป็นการปฏิบัติจริงในสภาพที่เป็นจริง ผู้นิเทศกับผู้รับการนิเทศต้องมีการปรึกษาหารือ ติดต่อสื่อสาร เยี่ยมเยียน แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ช่วยแก้ปัญหาและให้กำลังใจกัน
ถ้าจะเปรียบผู้นิเทศก็เป็นเหมือนครูฝึก ( coach ) ของผู้สอน ที่จะต้องโดดลงไปร่วมคิดร่วมทำ มิใช่เพียงร้องบอกให้ผู้สอนลองผิด ลองถูก ตามยถากรรม อาจต้องบอกวิธีให้รู้ สาธิตให้ดุ และช่วยแก้ไขข้อบกพร่องที่พบ
การพบปะสนทนาเมื่อเวลานิเทศ ไม่ว่าจะเป็นผู้บริหาร ครู ศึกษานิเทศก์ กรรมการศึกษา ชุมชนรอบๆสถานศึกษา จะได้ทราบทุกข์ สุข และก่อให้เกิดความเข้าใจในปัญหาพื้นฐาน เพื่อกำหนดจุดมุ่งหมายในการทำงานต่อไป
“ คลินิกครู ” มีความจำเป็นสำหรับสถานศึกษา โดยจัดช่วงเวลาที่ครูสมารถมาพบในลักษณะกลุ่มสนใจ หรือตามประเด็นปัญหาที่มีผู้นิเทศสนทนา
ให้คำแนะนำ โดยเตรียมข้อมูลเพื่อพบปะสนทนากันใน “ คลินิก ” การเข้าใช้บริการ “ คลินิกครู ” อาจมีลักษณะเป็นรายบุคคล เป็นคู่ หรือเป็นกลุ่มย่อย
ตามความสมัครใจ ครูที่เข้าพบเป็นผู้เปิดประเด็นและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน ในการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน มุ่งสนับสนุนในการพัฒนาบุคลากรใน
โรงเรียนโดยผู้บริหารต้องเป็นผู้นำในการพัฒนากระบวนการจัดการเรียนรู้ โดยมีโครงการร่วมคิดร่วมทำ เพื่อปรับปรุงพัฒนา ซึ่งผู้บริหารอาจจัดระบบนิเทศ
เป็น 3 ลักษณะ คือ
- นิเทศการจัดบรรยากาศห้องเรียน
- นิเทศการจัดการเรียนการสอน
- การแลกเปลี่ยนประสบการณ์ร่วมกันของครู
หลักประการสำคัญของกัลยาณมิตรนิเทศ คือเข้าใจวัฒนธรรมการคิดและ การทำการคิดและการทำงานของครู ผู้นิเทศย่อมตระหนักดีว่าครูทำงานหนักและ จำเจ เดิมๆ ซ้ำๆ หากมีใครสักคนเข้ามาดูงานของเขา อาจทำให้เขาเครียด เกร็ง ระมัดระวัง และรู้สึกไม่เป็นธรรมชาติ ธรรมดา เพราะเขาคิดว่าต้องมีภาระเพิ่มขึ้น การทำงานหนักขึ้นและอาจเกิดการต่อต้าน ผู้นิเทศจึงจำเป็นต้องเริ่มงานด้วยความสัมพันธ์ที่ดี ให้ครูรู้สึกไว้วางใจ พร้อมกับนำกระบวนการนิเทศสอดแทรกกลมกลืนเข้าไปกับภาระงานปกติของครู การเยี่ยมเยียน การติดต่อสื่อสารกับครูควรหลีกเลี่ยงการใช้อำนาจของการตรวจสอบ หรือพิพากษาว่าใครถูก ใครผิด แต่ควรเป็นการให้กำลังใจ ใช้วิธีการพูดทางบวก มีการแลกเปลี่ยนความคิด และปรึกษาหารือให้ครูรู้จักสบายใจ
แนวทางการนิเทศ
- สร้างความสัมพันธ์ แจ้งภารกิจและความมุ่งหมาย จัดเวลา กำหนดวิธีการทำงาน
- จัดนิทรรศการทางวิชาการและสาธิตรูปแบบการสอน
- แลกเปลี่ยนเรียนรู้จากประสบการณ์จริง จัดบริการเอกสารทางวิชาการ
- วางแผนร่วมกัน เพื่อศึกษาดูงาน
- แนะให้ปฏิบัติตามสภาพจริง
- พบปะแลกเปลี่ยนเรียนรู้จากผลการปฏิบัติ และหาทางแก้ไขปรับปรุง
- เข้าร่วมประชุม สัมมนา การฝึกอบรมตามโอกาส
- นำเสนอผลงานในการประชุมปฏิบัติการ
- วัดและประเมินผลงานกัลยาณมิตรนิทศ
สรุปประเด็นสำคัญ
หลักการสำคัญ พึงตระหนักว่าการนิเทศนั้นมิใช่การสั่งการ ตรวจสอบ บังคับบัญชา มิใช่การนิเทศกระดาษ แต่เป็นการนิเทศคน กระดาษ เป็นแผนการสอน คะแนนผลสัมฤทธิ์ หรือโครงการ เป็นองค์ประกอบที่แสดงร่องรอยการเรียนรู้ส่วนหนึ่ง แต่ที่สำคัญที่สุด ผู้นิเทศต้องนิเทศคน พูดคุยกับครู ดูพฤติกรรมของนักเรียน สังเกตบรรยากาศและความสัมพันธ์ในสังคมเรียนรู้นั้นเพื่อเข้าถึงสถานภาพและปัญหา นำไปสู่แนวทางการนิเทศที่ถูกต้อง
สรุปเป็นบทร้อยกรองว่า
ไม่ตั้งตนเป็นคนเหนือคนอื่น ควรหยิบยื่นสิ่งดีดีมีมอบให้
เสนอแนะให้ขวัญกำลังใจ แสดงว่าจริงใจไม่ทิ้งกัน
ฟังข้อมูลหนุนให้ทำนำให้คิด ชี้ถูกผิด แนะทางอย่างสร้างสรรค์
นำเทคนิคพลิกแพลงมาแบ่งปัน เป็นเพื่อนขวัญบนเส้นทางย่างก้าวเดิน
ประเมินตนเอง
- เข้าเรียนตรงเวลา
- ปฏิบัติตามข้อตกลงระหว่างเรียได้อย่างเคร่งคัด
- มีส่วนร่วมในการเรียนการสอน
ประเมินเพื่อน
- เข้าเรียนตรงเวลา
- แต่งกายถูกระเบียบ
- มีส่วนร่วมในการเรียนการสอน
ประเมินอาจารย์
- เข้าสอนตรงเวลา
- แต่งกายสุภาพเหมาะสม
- เข้าสอนตรงเวลา
- มีการจัดเตรียมแผนการสอนล่วงหน้า
